Kolon ve Rektum Kanseri Taraması nedir?
Kolorektal kanser tarama testleri nedir ve kimlere yapılır?
Kolon ve rektum kanseri önlenebilir bir hastalıktır. Belirli özellikler dahilinde kanser tarama testleri yapılırsa daha kanser ortaya çıkmadan tespit ve tedavi edilebilir. Bunun için bu işlerle uğraşan kişi ve kuruluşların belirlediği yaşlarda belirli testler ve işlemler yaptırılarak bu kolon ve rektum kanseri önlenebilir.
Ortalama kolon ve rektum kanseri riski olan kişilerde tarama testleri nasıl yapılır.
Kolon ve Rektum Kanseri Taraması
Kanserle uğraşan kurumlar ortalama kanser riski olan kişilerde taramaların 40 yaşı civarında başlamasını önermektedirler. Eğer kişi 75 yaşına gelmiş ve ortalama yaşam süresi beklentisi 10 yıl ve üzerinde ise tarama testlerine devam edilmelidir. Kişinin yaşı 75 ile 85 yaşları arasında ise kişinin tercihi dikkate alınmalıdır. Genel sağlık durumu, yaşam beklentisi ve daha önceden yapılmış test sonuçlarına göre kara verilmelidir. Yaşı 85 ve üzerinde olan kişilerde ise kolorektal kanser taraması önerilmemektedir.
Tarama yapılması gereken ortalama kolorektal kanser riski olan kişiler kimlerdir.
- Herhangi bir durum olmasada 40 yaş ve üzerinde olan kişiler
- Kolon ve rektum kanseri geçirmiş kişiler
- Bazı tip polipleri çıkarılmış olan kişiler
- Özellikle birinci derece yakınlarında (anne, baba, kardeş gibi) kolon ve rektum kanseri olan kişiler
- Kron ya da ülseratif kolit gibi inflamatuvar barsak hastalığı olan kişiler
- Alilesel kolon ve rektum kanser sendromları (familiyal (ailesel) adenomatöz polipozis (FAP), kalıtsal polipozis olmayan kolon kanseri (Lynch sendromu-HNPCC) gibi hastalıklar ya da kuşkulu kalıtsal kolorektal kanser sendromu olan ailelerin bireyleri.
- Daha önce başka bir organda geçirilmiş kanser nedeniyle karın bölgesine ışın tedavisi almış kişiler
- Vücudunda meme ve rahim gibi diğer organlarında kanser öyküsü olan kişiler
Kolorektal kanser taraması için hangi testler yapılır?
- Dışkıda kanser bulguları arayan testler
- Kolon ve rektumun gözlenmesiyle kanser bulgularının tespiti.
Dışkıda yapılan testler
- Dışkıda (gaita) gizli kan testi (GGK):
- Dışkıda immünokimyasla testler (FIT)
- Dışkıda DNA testi
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ülkemizde iki yılda bir yapılacak GGK testinin ideal bir yöntem olduğunu söylemektedir. Bu testlerin de Aile Sağlığı Merkezleri(ASM), Toplum Sağlığı Merkezleri bünyesindeki Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM) ve diğer tüm hastanelerde yapılabildiği bilinmektedir.
Kolon ve rektumun gözlenmesi
- Rektoskopi
- Sigmoidoskopi
- Kolonoskopi
- Bilgisayarlı Tomografi kolonografi (BT-Sanal kolonoskopi)
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ülkemizde 10 yılda bir yapılacak kolonoskopinin ülkemiz için ideal bir yöntem olduğunu söylemektedir. Amerikan Kanser Derneğinin önerisi ise her 10 yılda bir kolonoskopi, her 5 yılda bir sigmoidoskopi ve sanal kolonoskopi şeklidedir.
