Mide Kanseri

Mide Kanseri

Mide karın üst kısmında yemek borusu ile on iki parmak bağırsağı arasında yer alan esas görevi gıdaları depolamak olan bir organdır. Salgıladığı asit ve sindirim enzimleri ile gıdaların mekanik sindirimine katkıda bulunur. Doğrudan görüntülenemez, hastalıklarında endoskop ile doğrudan görülerek ve patolojik inceleme için doku parçası alınarak tanı konulur.

Gastrik Kanser

Kanser dokuyu oluşturan hücrelerin hızlı ve anormal olarak çoğalmasıyla oluşan urlardır. Tümörler iyi (benign) ya da kötü huylu (malign) olabilirler. İyi huylu tümörler de de kontrolsüz hücre çoğalması vardır. Ancak bu tümörlerin sağlam dokulara ilerleme ya da uzak dokulara yayılma özelliği yoktur. Kötü huylu tümörler kanser olarak isimlendirilir. Bunlar komşu sağlam dokulara ilerleme, uzaktaki organ ve dokulara yayılma özelliği (metastaz) gösterir. Kanserler geliştikleri hücrelere göre adlandırılırlar. Mide tümörlerinin % 90’ı midenin iç yüzünü döşeyen ve salgı bezleri de içeren mukozadan gelişir. Bu nedenle bu tümörlere adenokarsinoma denir. Mideden ayrıca lenfoma, sarkom gibi tümörler gelişse de en sık görülen tümör adenokarsinomalarıdır.

Gastrik Kanser Riski:

Mide kanseri coğrafi özellik gösterir. Japonya, Güney Amerika, Uzakdoğu, Çin ve Batı Avrupa’nın bazı ülkelerinde sık görülmektedir. Avrupa’da her 100.000 kişide erkeklerin 20 sinde kadınların 11’inde her yıl mide kanseri geliştiği bildirilmektedir. Ülkemizde ki oranların bunlara yakın olduğu düşünülmektedir. Mide kanseri görülme sıklığı 1930 yıllardan günümüze giderek azalmıştır. Bu azalmada en büyük faktör gıda saklama teknolojilerindeki gelişmelerdir. Özellikle gıdaların tuzlanarak ya da islenerek değil de soğuk ortamlarda saklanıyor olmasının bu düşüşte rolü olduğu bilinmektedir. Genellikle 40 yaşından daha sonra ve erkeklerde daha çok görülür.

Aşırı tuzlu, islenmiş ve salamura gıdalar hastalık riskini arttırır
Taze meyve ve sebzeler, lifli gıdalar riski azaltır.
Sosyoekonomik durumun bozukluğu mide kanseri riskini arttırmaktadır
Sigara ile mide kanseri arasında bir ilişki vardır
Mide kanseri gelişiminde ırk ve genetik özellikler çok önemli değildir.
Helikobakter pilori olan hastalarda gastrik kanser çok net açıklanamayan nedenlerle daha sık görülmektedir.
Midedeki hücresel değişimler (intestinal metaplazi) ya da polipleri gibi bazı durumlar da kanser gelişimine zemin hazırlayabilir.

Patoloji

İntestinal tip ve diffüz tip olmak üzere iki tipi var. Diffüz tip daha kötü seyirlidir. Mide tümörleri tümör hücrelerinin köken aldıkları hücreden farklılaşmalarına göre de sınıflandırılır. Buna göre:

İyi difernesiye tümör: Tümör hücresinde köken aldığı hücreye göre çok az değişiklik var ve ana hücreye çok benzer. Bunların seyirleri iyidir ve mide tümörlerinin % 10’unu oluşturur.
Orta derecede diferensiye tümör: Tümör hücresi köken aldığı hücreye çok az benzer ve bir öncekine göre daha kötü seyirlidir
İndiferensiye tümörler: Kanser hücresi köken aldığı hücreye hiç benzemez ve hastalığın seyri çok kötüdür.

Yayılma:

Mide kanserinde yayılma iki yolla olmaktadır

Lokal yayılma.
- Mide duvarı boyunca yayılma
- Çevredeki organlara ilerleme
- Karın boşluğu içine dökülerek yayılma
Lenfatik yayılma: Mide çevresindeki ve büyük damarlar çevresindeki lenf nodlarına yayılma olabilir. Lenf kanalları aracılığıyla akciğer gibi uzak organlara yayılma olur.
Hematojen yayılma: Karaciğer, akciğer ve kemik gibi uzak dokulara kan yoluyla yayılma olabilir.

Evreleme:

Mide kanserinin evrelemesi tümörün mide duvarında yayılmasına, tuttuğu lenf nodu sayısına ve uzak doku ve organlara yayılmasına göre evrelendirilir. Hastalığın evresi tespit edildikten sonra hastada nasıl seyredebileceği konusunda bir fikir yürütülebilir.

Belirtiler:

Mide kanseri erken dönemde bulgu vermez. İlerlediği zaman hazımsızlık, ağrı, şişkinlik, iştah kaybı ve zayıflama ortaya çıkar. Bunlar kansere özel bulgular değil. Bu yüzden hastaların semptomları önemsemeyerek hekime müracaat etmemesi ya da hekimin hastaların şikayetlerini önemsemeyerek daha ileri tetkikleri yapmadan tedavi etmesi tanının gecikmesine neden olmaktadır.
Mide kanserinde görülen başlıca şikayetler şunlardır:
Ağrı: Karın üst kısmında özellikle sıkıntı hissi, dolgunluk, yanma ve ağrı vardır. Ağrı ülser ağrısından farklı olarak devamlıdır ve yemeklerden sonra daha da artar, kusma ya da mide hastalıklarında kullanılan ilaçlarla geçmez. İştahsızlık: Hastaların çoğunda özellikle et ve yağlı yemeklerden tiksinme söz konusudur. Kilo kaybı: Hastalarda açıklanamayan hızlı bir kilo kaybı vardır. Kilo kaybı kanserin ilk bulgusu olabilir. Birkaç ay içerisinde 10-15 kilo kadar kayıp söz konusu olabilir. Kanama: Mide kanserinde kanama daha çok sızıntı şeklinde ortaya çıkar. Hastada kansızlık varsa mutlaka dışkıda gizli kan olup olmadığı araştırılmalıdır. Yutma güçlüğü: Mide ile yemek borusunun birleştiği yerde ortaya çıkan tümörlerde başlangıçta katı gıdalara karşı ilerledikçe sıvı gıdalara karşı da yutma güçlüğü ortaya çıkar. Eğer Tümör mide çıkışına yerleşmiş ve tıkamışsa bu sefer de hasta sindirilmemiş olarak yediği gıdaları çıkarır.

Muayene bulguları:

Mide kanserinde erken dönemde muayene bulgusu olmayabilir. İlerlediği zaman karın üst kısmında kitle ele gelebilir. Yine ilerlemiş olgularda karında sıvı toplanması (Asit) ya da boyun sol yanında büyümüş lenf bezi tespit edilebilir.

Tanı:

Mide kanserinin en önemli tanı aracı endoskopidir.

Endoskopi (Gastroskopi): Mide içerisine gönderilen ucunda kamera olan bir aletle midenin değerlendirilmesidir. Bu inceleme mide şikayeti olan herkese yapılmalıdır. Eğer midede yara ya da kitle varsa bunun büyüklüğü, yeri, şekli ve görüntüsü belirtilir. Aynı zamanda parça (biyopsi) alınarak hastalığın patolojik olarak ta tanısı konulur Bilgisayarlı karın tomografisi: Tüm mide kanseri hastalarında gerçekleştirilmelidir. Hastalığın çevre organlara ilerleyip ilerlemediği, başka organlara yayılmasının (metastaz) olup olmadığı, lenf nodlarının tutulup tutulmadığı, karında sıvı olup olmadığı araştırılmalıdır. Çünkü buradan elde edilen bilgilerle hastanın ameliyat edilip edilemeyeceğine karar verilebilir. Tedavi Mide kanserinin kesin tedavisi cerrahidir. Mide kanserli hastalarda ameliyat iki amaçla gerçekleştirilir.

Palyatif (durumu düzeltici) ameliyat
Küratif (tedavi edici ) ameliyat

İnoperabl hastalar:Yapılan araştırmalarda karınında belirgin sıvı olması karaciğer, akciğer ya da diğer uzak organlara yayılma (metastaz) olması, boyun, koltuk altı ve göbekte lenf bezlerinde tutulma olması yapılacak ameliyatı anlamsız kılar ve bunlar inoperabl olarak kabul edilir. Bu hastalarda ancak kanama, tıkanma nedeniyle beslenememe ya da delinme gibi yaşamı tehdit eden durumlar oluştuğunda durumu düzeltmek için ameliyat (palyatif) yapılabilir. Küratif ameliyatlar: Küratif ameliyat içeride makroskopik ve mikroskobik olarak tümör bırakılmadan yapılan ameliyatlardır. Midenin ne kadarının çıkarılacağına tümörün yerine göre karar verilir. Mide kanseri için gerçekleştirilen ameliyatın esasları içeride tümör bırakılmayacak şekilde midenin çıkarılması ve mide çevresinde yer alan lenf bezlerinin çıkarılmasıdır. Bu lenf bezlerinin tam temizlenmesi hem içerde kanserli hücre bırakılmaması hem de hastalığın evresinin doğru belirlenebilmesi açısından önemlidir. Total gastrektomi: Midenin tamamen çıkarılmasıdır. Mide ile yemek borusunun bağlantı yerinde (kardiya), midenin üst ve orta kısmında yer alan ya da midenin tamamını tutmuş tümörlerin tedavisi için gerçekleştirilir. Sindirim sisteminin devamlılığı yemek borusu ile ince barsak arasında bağlantı (Özofago-jejenostomi ) yapılarak sağlanır. Bu bağlantının safra reflüsünü önlemek için (anastomoz) Roux an Y şeklinde yapılması önerilmektedir. Subtotal gastrektomi: Midenin alt kımında (antrum) yer alan tümörlerin tedavisi için gerçekleştirilir. Burada da devamlılık mide ile ince barsaklar arasında bağlantı yapılarak (gastrojejenostomi) sağlanır. Bu anastomozun da Roux an Y şeklinde yapılması alkelen reflü gastritin önlenmesi açısından tercih edilir. Radyoterapi- Kemoterapi: Ameliyat sonrası radyoterapi ya da kemoterapi hastanın durumuna göre denenebilir.
Takip:
Mide kanserli hastanın tedavisi tamamlandıktan sonra (ameliyat, radyoterapi, kemoterapi) sıkı takibi yapılmalıdır. Bu yakın takip iki nedenle gereklidir. Bunlardan ilki mide ameliyatından sonra birtakım komplikasyonlar (dumping sendromu gibi) ve beslenme bozuklukları açısından takiptir. Mide ameliyatı olmuş hastalarda B12 vitamini emilimi bozulur ve bu da hastalarda özel tip bir kansızlık hastalığının ortaya çıkmasına neden olabilir. İkinci gerekçe ise hastanın kanser nüksü açısından takibidir. Bu da belirli aralıklarla muyaene, endoskopi, bilgi sayarlı tomografi ve kan tetkikleri yapılarak gerçekleştirilir. Ameliyat sonrası yaşam:

Ameliyat sonrası midenin kapasitesi küçülür ya da total yapılmışsa tamamen ortadan kalkar. Bu nedenle öğünlerde yenilen yemek miktarı azaltılarak öğün sayısının arttırılması gerekir. Üç öğünde yenen yemek 6 öğüne bölünerek yenilmesi gerekir
Total ve subtotal gastrektomiden sonra kalsiyum ve demir eksikliği ortaya çıkabilir. Bu eksiklikleri tamamlayıcı tedavi verilmelidir
Anemi önlemek için her üç ayda bir B12 vitamini enjeksiyonu ömür boyu yapılmalıdır
Bazı hastalarda özellikle Roux an Y şeklinde anastomoz yapılmamış hastalarda reflü semptomları ortaya çıkabilir. Bunları tedavi etmek gerekir.
Dumping sendromu oluşabilir. Bu hastanın yüksek karbonhişdratlı gıdalarla beslenmesinin ardından aşırı teleme, halsizlik, baygınlık karın ağrısı, bulantı kusma gibi şikayetlerin ortaya çıkmasıdır.
Dumping diyet düzenlenerek tedavi edilebilir. Hastanın çok şekerli ve bisküvi, çukulota, dondurma gibi çok kalorili gıdaları tüketmekten kaçınmalıdır. Bunun yerine daha çok protein içren gıdalar küçük miktarlarda sık tüketilmelidir. Yemek sırasında su içilmemelidir.

Tablo 1: Mide tümörünün TNM sistemine göre evrelendirilmesi

T	Tümör hücresi	N	Tutulmuş Lenf Nodu Sayısı	M
T1	Mide duvar kaslarına ulaşmamış	N1	1-6 adet lenf nodu tutulmuş	M0	Metastaz yok
T2	Mide dış zarına kadar gelmiş	N2	7-15 adet lenf nodu tutulmuş	M1	Metastaz var
T3	Mide dış zarını geçmiş	N3	15 adetten fazla lenf nodu tutulmuş
T4	Komşu organlara ilerlemiş

Tablo 2: Mide tümörünün evreleri

Evre	TNM	TNM	TNM
Evre IA	T1 N0 M0
Evre IB	T1 N1 M0	T1 N1 M0
Evre II	T1 N2 M0	T2 N1 M0	T3 N0 M0
Evre IIIA	T2 N2 M0	T3 N1 M0	T4 N0 M0
Evre IIIB	T3 N2 M0
Evre IV	Metastaz Varsa