Mide fıtığı:
Mide fıtığı ya da hiatal herni midenin bir kısmının göğüs boşluğuna kaymasıdır. Karın ve göğüs boşluğunu birbirinden ayıran ve diafragma adını verdiğimiz kastan oluşmuş bir yapı vardır. Yemek borusu göğüs boşluğundan karın karın boşluğuna bu yapıda bulunan hiatus adını verdiğimiz bir açıklıktan geçer. Burasının genişliği ancak yemek borusunun geçişine izin verecek kadardır. Buranın genişlemesi ya da karın içindeki basıncın artması (obezite,ıkınma, aşırı zorlanma vb) sonucu midenin bir kısmı ya da tamamı karın içindeki bazı organlarla göğüs boşluğuna geçebilir. Bu durum hiatal herni ya da mide fıtığı olarak isimlendirilir.
Hiatal fıtığın4 tipi vardır.
Tip I hiatal fıtık: Sliding (kayan) fıtık da denilen bu durum Yemek borusu ile midenin birleştiği yer olan kardiyoözofageal bileşkenin göğüs boşluğuna doğru kaymış olduğu durumdur. En sık görülen diafragma fıtığı tipidir. Bu kayma nedeniyle bu bileşkede bulunan mide kapakçığı dediğimiz reflüyü önleyici mekanizma bozulur ve bu hastalarda gastroözofageal reflü hastalığı oluşabilir. Tip I hiatal fıtık hastada herhangi bir şikayete neden olmuyorsa tedavi gerektirmez. Ancak hastada reflü semptomlarının ortaya çıkmasına neden olmuş ise ve tedavisi için ameliyat kararı alınmış ise bu ameliyat sırasında fıtık da tedavi edilir.
Tip I hiatal fıtıkta görülebilecek yakınmalar:
- Mide ekşimesi
- Hazımsızlık
- Regürjitasyon (Yiyeceklerin bulantı kusma olmadan ağıza gelmesi)
- Geğirme
- Hıçkırıyor
- Mide bulantısı ve kusma
Mide fıtığı tipleri
Tip II hiatal fıtık: (Paraözofageal fıtık) Yemek borusu ile midenin birleştiği yer olan kardiyoözofageal bileşke olması gereken yerdedir. Ancak midenin bir kısmı genişlemiş olan hiatal açıklıktan yukarıya göğüs boşluğuna geçmiştir. Bu durum ciddi komplikasyonlara neden olabilir.Bu tip fıtık küçükse çok semptoma neden olmaz. Büyük olursa yemek borusunu sıkıştırarak yutma güçlüğüne neden olur.
Tip III hiatal fıtık: Hem kardiyoözofageal bileşke hem de midenin bir kısmı hiatal açıklıktan göğüs boşluğuna geçmiştir. Midenin ne kadarının geçtiğine bağlı olarak değişik şiddetlerde komplikasyonlara neden olabilecek bir durumdur.
Tip IV Hiatal fıtık: Yukarıda sayılan fıtıklaşmalara karın içerisindeki başka bir organ da eşlik ederse (kalın bağırsak, ince bağırsak, dalak, omentum gibi) tip IV hiatal fıtık denir
Hiatal fıtık oluşumuna katkıda bulunabilecek faktörler nelerdir?
Hiatal fıtık oluşumundak temel faktör diafragma kaslarındaki zayıflıktır. Bunu etkileyen çeşitli faktörler vardır.
- Şişmanlık (Obezite): Şişmanlık hiatal fıtığın en önemli risk faktörlerinden biridir. Şişmanlık nedeniyle artmış olan karın içi basıncın diafrağma üzerine baskısından dolayı olabilir.
- Ağır iş ve ağır kaldırma:Bu işlemler de karın içi basıncını arttırıp mideyi diafragmaya doğru iterek, diafrağma açıklığının genişlemesini sağlayarak fıtık oluşumuna neden olabilir
- Kronik öksürük, kabızlık ve prostat: bu işlemler sırasında karın kaslarının kasılması sonucu aynı mekanizma ile hiatal fıtık oluşumuna neden olabilir.
- Sigara içmek: Sigara içenlerde kollajen sentezi bozulduğundan destek dokularda zayıflık oluşur. Bunun sonucu olarak oluşan diafragma kaslarındaki zayıflık fıtık oluşmasına neden olabilir.
Aşağıdaki durumlardan birisi ortaya çıkarsa önemlidir.
- Yemek yedikten sonra göğüs ağrısı
- Üst karın ağrısı ve şişkinlik
- Antasitler ile tedavi edilemeyen keskin göğüs ağrısı
- Yutma zorluğu
- Nefes darlığı
- Geğirememe
- Siyah veya katranlı tabureler
- Kan kusması
Sonuç:
Tip I hiatal fıtık şiayete neden olmuyorsa tedavi gerektirmeyabilir. Genellikle reflü semptomlarına neden olduğundan reflü tedavisi ile birlikte yapılır. Tip II, III ve IV hiatal fıtıklar ise komplikasyon riskleri olduğundan tespit edildiklerinde tedavi edilmelidirler. Bu dört tip fıtık ta laparoskopik (kapalı) yöntemle tedavi edilebilmektedir
